ABD’ de doğalgaz ( NATGAS ) vadeli fiyatı, 2008’den bu yana ilk defa 10 doların üzerine çıktı. Bu yükselişin arkasında bir çok önemli faktör var. Bu yazımızda doğalgaz fiyatının yükselişine ve yaklaşan kış mevsimi öncesi oluşabilecek fiyatlamalara değineceğiz.
Dünya genelinde son 60 yılın en yüksek sıcaklıkları yaşanıyor. Kavurucu sıcaklıkların ortasında özellikle elektrik talebinde patlama yapması sebebiyle doğalgaz stokları da rekor düşük seviyelere geldi. Elektrik üretiminde yoğun olarak kullanılan doğalgaza talep artmış durumda. ABD’de stoklar normal seviyelerin altına gerilerken kaya gazı sahalarından yapılan üretim de azaldı. ABD ihracatı Teksas’tan kritik bir terminalin Haziran başında zarar görmesi sonrası düşüş yaşarken tesisin Ekim ayında tekrar faaliyete geçmesiyle eski seviyelerine dönmesi bekleniyor. Ayrıca son yıllarda kömür kullanımı da azaldı. Geçtiğimiz dönemde elektrik santralleri doğalgaz fiyatları yükseldiğinde kömüre geçiş yaparken bu uygulama son dönemde iklim değişikliği anlaşmaları sebebiyle azaltıldı. Bu durumun ABD’de gaz fiyatlarının hızla yükselmesini engelleyen geleneksel bir tavanın büyük oranda ortadan kalkması anlamına gelebilir.
Doğalgaz fiyatlarının yükselişindeki belki de en önemli unsur ise Şubat ayında başlayan Rusya Ukrayna savaşı oldu. Savaş sonrası bir çok ülke Rus doğalgazına ambargo kararı aldı. Başta Rus gazına en yüksek derecede ihtiyaç duyan Avrupa Birliği ülkelerinin ambargosu fiyatı yükseltti. Hatta Rusya’nın boru hattı yoluyla Avrupa Birliği’ne ve İngiltere’ye doğalgaz ihracatı bu yılın ilk 7 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 40 azalarak son 40 yılın en düşük seviyesine geriledi. Talepte yaşanan artış ve arz tarafındaki sıkıntı fiyatı son 14 yılın en yükseğine getirdi. Rusya’dan doğalgaz boru hattıyla yapılan ihracattaki azalışı telafi etmek isteyen AB ve İngiltere, ABD’den rekor miktarda sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithal ediyor. Bu da yazımıza konu olan ABD doğalgazının ( NATGAS ) fiyatının yükselişindeki en kritik faktör. Hatta bu yükseliş sadece doğalgaz fiyatıyla sınırlı kalmadı ve EURO para birimini de olumsuz etkiledi. Avrupa gaz arzının, yaşanan sıra dışı sıcak yazdan sonra kıtanın aralarında ABD’nin de olduğu ihracatçı ülkelerden gelecek kargolara daha da bağımlı hale gelmesiyle bir endişe kaynağı haline geldiği söylenebilir. Enerji krizi sebebiyle bölgede uzun sürecek bir resesyon süreci ihtimali her geçen gün artarken bu durum para birimi üzerinde de baskı yarattı.
Konunun elbette siyasi faktörü de var. Rusya, ambargolar sebebiyle elindeki gaz kozunu maksimum verimle kullanıyor. Rusya, Kuzey Akım boru hattından doğalgaz sevkiyatının 31 Ağustos-2 Eylül tarihlerinde askıya alınacağını açıkladı. Sadece bu 3 günlük kesinti haberi bile Avrupa’da doğalgazın geçen hafta pazartesi günü 220,11 eurodan kapanan MW/S fiyatı, 283,20 euroya çıktı. Bir haftalık artış yüzde 28,6’yı buldu. Rus gazının önemine gelecek olursak, Rusya Dünya’ da en çok doğalgaz rezervi olan ülke konumunda. 2020 yılı verilerine göre Rusya’nın yaklaşık 50 trilyon metreküp doğalgaz rezervi var. Bu da Dünya rezervindeki Rus payının %24 olması anlamına geliyor. Rezervdeki payı en yüksek ülke ise İran. İran’ın payı %17. Ancak İran doğalgazına da yıllardan beri uygulanan bir ambargo olduğunu düşünürsek bu durum, Dünya’daki doğalgazın yaklaşık %41 oranındaki kısmının dolaylı ya da direkt olarak ambargoya tabi olması sebebiyle kısmi olarak ulaşılamaması anlamına geliyor. Rusya Devlet Başkanı Putin ise bunu bir silah olarak kullanmaya devam ediyor. Eylül ayı itibariyle talep daha da artacaktır. Talebin artması fiyatı yükseltecek. ABD’ en taşımacılık maliyeti ve olumsuz hava şartlarını da düşünecek olursak AB ülkelerini çok zor bir kış mevsimi beklediğini söylemek yanlış olmaz. Rusya bu durumda ya ambargoların kaldırılmasını talep edecek ve çok daha yüksek fiyattan gaz satışı yapacak ya da bunu kendi lehine çevirecek başka hamleler yapacak. Geçtiğimiz aylarda açıklanan, Rus gazının Ruble ile satışı yönündeki karar bunun örneği.
NATGAS fiyatına teknik olarak bakacak olursak, fiyat bugün gördüğü 10$ seviyesi ile 2008 sonrası en yükseğe çıktı. 2008 yılında 15$ seviyesini görmüş NATGAS’ın rekoru ise 2005 yılında gördüğü 16.47$ seviyesi. Fiyat rekor seviyesinin %40 altında işlem görüyor. Hafta başında kırılan 9.63 direnci sonrası fiyatın önünde 12.50 – 13.20 bandına kadar anlamlı bir direnç bulunmuyor. 9.20 – 9.33 bölgesi ise destek konumunda. Fiyatta özellikle Eylül ayı itibariyle %30 oranında bir yükseliş potansiyeli bulunduğunu düşünüyoruz. Sadece son 40 günde %90 yükseliş kaydetmiş olması, bu yükselişin çok uzakta olmadığını gösteriyor. Temel ve teknik açıdan önünün açık olduğunu düşündüğümüz NATGAS için bizim de yıl içerisindeki beklentimiz muhtemel bir rekor denemesi gelebileceği yönünde. Hatta 18-20 dolar bandı kesinlikle sürpriz sayılmamalı.
Leave a Reply